Αιωνόβια δένδρα

Η παραπάνω φωτογραφία δείχνει την μνημειακή ελιά στο Καβούσι στην Κρήτη, που θεωρείται το αρχαιότερο ελαιόδεντρο του κόσμου, με ηλικία πάνω απο 3,000 έτη (Φωτογραφία από την Lisa Radinovsky, The National Herald)

Την Κυριακή 5 Ιουνίου η WWF γιόρτασε την Ημέρα Περιβάλλοντος με σειρά εκδηλώσεων στον Εθνικό Κήπο. Σε μία από αυτές ξεναγηθήκαμε από τον προϊστάμενο του Κήπου κ. Πάρη Γεωργακόπουλο σε πράσινες διαδρομές του Κήπου μαθαίνοντας πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την χλωρίδα και την ιστορία του. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά σημεία του κήπου είναι η δεντροστοιχία από το φοινικοειδές Ουασιγκτώνια Νηματοφόρα (Washingtonia filifera) που βρίσκονται στην είσοδο από την Λ. Αμαλίας. Έχουν ύψος περίπου 25 μέτρων και βρίσκονται εκεί από τη δεκαετία του 1840 όπου τους φύτεψε η τότε Βασίλισσα Αμαλία. Η Αμαλία είχε μεγάλη αγάπη για τα φυτά (ο πατέρας της ήταν κηποτέχνης) και ιδιαίτερα για τους φοίνικες για αυτό το λόγο ήθελε να την αναφέρουν ως Βασίλισσα των Φοινίκων παρά ως Βασίλισσα των Ελλήνων. Ο κ. Γεωργακόπουλος μας είπε ότι οι φοίνικες αυτοί φθάνουν προς το τέλος της ζωής τους. Ζούνε το πολύ 200 χρόνια. Ένας μάλιστα από αυτούς με γυμνό κορμό έχει πεθάνει από γηρατειά και όχι από κάποια αρρώστια. Βλέποντας αυτά τα δέντρα και ακούγοντας την ιστορία τους αναρωτήθηκα: πως γίνεται να ζήσουν τόσα πολλά χρόνια; Πως γίνεται να στέκονται εκεί αγέρωχα σε τόσο ύψος;

Υπάρχουν φυτά κυρίως δένδρα τα οποία ζούνε πολύ περισσότερο. Τη δεκαετία του 1950 στα Βραχώδη Όρη στις Ηνωμένες Πολιτείες οι επιστήμονες εντόπισαν αιωνόβια πεύκα των ειδών Pinus longaeva και Pinus aristata ηλικίας άνω των 4.000 ετών. Πιο συγκεκριμένα το 1957 ένα από αυτά τα δένδρα (το επονομαζόμενο και Μαθουσάλας) βρέθηκε να έχει ηλικία 4.723 ετών και παραμένει ο γηραιότερος ζων οργανισμός στον πλανήτη μας. Για να γίνει η σύγκριση στο ζωικό βασίλειο οι χελώνες των νησιών Γκαλαπάγκος ζούνε περίπου 150 χρόνια. Υπάρχουν κάποιοι λόγοι που τα δένδρα αυτά ζουν τόσο πολύ και αφορούν και το περιβάλλον στο οποίο ζουν αλλά και τους μηχανισμούς που χρησιμοποιούν. Σε ότι αφορά στο περιβάλλον, ζουν σε υψόμετρο από 3.000 ως 3.300 μέτρα και πολύ αραιά μεταξύ τους με έλλειψη χαμηλής ενδιάμεσης βλάστησης, με αποτέλεσμα να υπάρχει μηδαμινός κίνδυνος πυρκαγιάς. Λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών δεν αναπτύσσονται μικροοργανισμοί και έντομα που τα προσβάλλουν. Σε ότι αφορά τους μηχανισμούς των ίδιων των δένδρων, αναπτύσσουν σκληρούς κορμούς που δεν μπορούν να μασηθούν και να χωνευθούν εύκολα από κάποιο ζώο. Ακόμα και μετά το θάνατο του δένδρου παραμένουν όρθια αρκετούς αιώνες μετά επειδή το περιβάλλον δεν ευνοεί την αποσύνθεση τους. Εμπειρικά η επιστήμη γνωρίζει ότι συνήθως τα μακροβιότερα είδη είναι αυτά που αναπτύσσονται αργά. Επίσης αυτά τα είδη επιλέγουν να ζήσουν σε δυσμενή σημεία (όπως και πολλά Μεσογειακά φυτά) όπως βράχους, φτωχά εδάφη, χαμηλές θερμοκρασίες. Αυτό σημαίνει ότι η έλλειψη πόρων οδηγεί σε μικρή ταχύτητα ανάπτυξης.

Σκεφτείτε λοιπόν το δέος που προκαλούν αυτά τα δένδρα. Είναι ριζωμένα στην ίδια θέση για αιώνες (οι Ουασιγκτώνιες ) και για χιλιετίες (τα πεύκα στα Βραχώδη Όρη) αψηφώντας τις καιρικές συνθήκες και ότι δυσμενές συμβαίνει. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένα σημείο αναφοράς για εμάς τους ανθρώπους.     

Η δενδροστοιχία με τις Ουασιγκτώνιες του Εθνικού Κήπου

Ουασιγκτώνια η Νηματοφόρος

Mediterranean Garden είναι το σήμα κατατεθέν του Mediterranean Garden Society στην Ευρωπαϊκή΄Ενωση, την Αυστραλία, και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής

Κατασκευή και συντήρηση
του ιστότοπου Hereford Web Design